Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

Οι Νούερ

Οι Νούερ του Νότιου Σουδάν, όπως περιγράφονται απο τον E.E. Evans-Prichard (1940a, 1940b), αποτελούν ένα κλασσικό παράδειγμα για τον τρόπο με το οποίο το κατατμημένο σύστημα γενεαλογίας επέλυσε το πρόβλημα της ενότητας των φυλών. Διακόσιες χιλιάδες περίπου Νούερ ζούσαν σε χωριά, καλλιεργώντας κατα την περίοδο των βροχών καλαμπόκι και κεχρί, ενώ κατα την περίοδο της ξηρασίας βρίσκονταν σε συνεχή σχεδόν μετακίνηση, προκειμένου να βρουν βοσκή για τα κοπάδια τους. Το κοινωνικό τους σύστημα χαρακτηριζόταν απο εξαιρετική ρευστότητα και σε ατομικό επίπεδο είχαν την φήμη οτι ήταν τρομερά ανεξάρτητοι. Παρότι ήταν εντελώς άγνωστη σε αυτούς η έννοια της συγκεντρωτικής εξουσίας ή κάποιας άλλης πολιτικής αρχής που η δικαιοδοσία της να εκτείνεται πέραν των ορίων του χωριού, αυτό δεν τους εμπόδιζε να ενωθούν σε μεγάλες ομάδες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν μια εξωτερική απειλή. Ο Evans-Prichard χαρακτηρίζει την κοινωνία των Νούερ "ακέφαλο κράτος που δεν διαθέτει νομοθετικά, δικαστικά και εκτελεστικά όργανα. Παρ' όλα αυτά επ' ουδενί δεν πρόκειται για ένα χαώδες κράτος. Η συνέχεια και η συνεκτικότητα που παρουσιάζει στο επίπεδο της μορφής θα μπορούσαν να του αποδώσου το χαρακτηριστικό της εύρυθμης αναρχίας".

Η μικρότερη συμπαγής οικονομική μονάδα με συλλογική ευθύνη ήταν το νοικοκυριό το οποίο περιλάμβανε μερικούς άντρες που συνδέονταν με πατρογονικούς δεσμούς και τις οικογένειες τους. Μια ομάδα απο νοικοκυριά αυτού του είδους μπορούσαν να συνενωθούν για να συγκροτήσουν έναν επιμέρους οικισμό εντός του ευρύτερου χωριού. Όταν ένας οικισμός μεγάλωνε, λόγω γεννήσεων, υιοθεσιών η μετανάστευσης, τότε ήταν αναπόφευκτο να διασπαστεί, σχηματίζοντας μια άλλη ομάδα νοικοκυριών που μπορούσε να δημιουργήσει έναν νέο οικισμό σε γειτονικό χωριό. Οι συγκεκριμένοι οικισμοί συνέθεταν μια ελάσσονα γενεαλογική γραμμή και τα μέλη τους, διάσπαρτα ανάμεσα σε πολλά χωριά, ανήκαν ταυτόχρονα σε ολοένα και μεγαλύτερες μονάδες: σε μια μείζονα γενεαλογική γραμμή, σε μια μέγιστη γενεαλογική γραμμή και, τελικά, σε ένα clan. (το clan μπορεί να μεταφραστεί ως φυλή, οικογένεια, η σόι) Ένα clan μπορούσε να περιλαμβάνει χιλιάδες ανθρώπους απ' όλη την εδαφική επικράτεια των Νούερ, δημιουργώντας έτσι ένα δίκτυο κοινωνικώς δεσμών διαθέσιμο σε περίπτωση ανάγκης και ιδιαίτερα χρήσιμο σε εκείνους τους συνεχώς μετακινούμενους πληθυσμούς. Καθώς οι Νούερ ήταν εξωγαμικοί στο επίπεδο του clan, δημιουργούσαν εκατοντάδες μικρότερους δεσμούς με άλλα clan μέσα απο τους γάμους τους.

Παράλληλα με το κατατμημένο γενεαλογικό σύστημα υπήρχε και ένα σύστημα εδαφικής επικράτειας, δίχως όμως τα δύο συστήματα να συμπίπτουν. Κάθε clan "κατείχε" μια ορισμένη εδαφική έκταση, στην οποία μπορούσαν να έχουν πρόσβαση και μέλη άλλων clan. Πράγματι, το clan αυτό δεν αποτελούσε μια αριστοκρατία, και συχνά κατοικούσε σε ένα μικρό μόνο μέρος της συγκεκριμένης έκτασης. Ωστόσο, όσοι πήγαιναν να εγκατασταθούν σ' ένα χωριό προσπαθούσαν να συνάψουν σχέσεις, είτε μέσω της υιοθεσίας είτε μέσω του γάμου, με μια ομάδα γραμμικής καταγωγής που ήταν "ιδιοκτήτρια" μιας εδαφικής έκτασης.

Οι πόλεμοι και οι βεντέτες ήταν σχεδόν συνεχείς. Μέσα απο διαδικασία εξισορροπημένης αντίθεσης ολοένα και μεγαλύτερες ομάδες που κατείχαν τμήματα του εδάφους μπορούσαν να συνενωθούν για ανάλογους σκοπούς. Για παράδειγμα, δύο ομάδες που πολεμούσαν μεταξύ τους, θα μπορούσαν και να συμμαχήσουν, αν μια τρίτη ομάδα επιτίθετο στη μία η και στις δύο απο αυτές τις ομάδες. Επίσης υπήρχε το ενδεχόμενο να συνενωθούν και οι τρε΄ς πρώην αντίπαλες ομάδες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν μια ακόμα μεγαλύτερη απειλή. Η πολιτική ενότητα των Νούερ προσδιοριζόταν κατα περίπτωση, αφού, ανάλογα με την εκάστοτε ανάγκη, σχηματίζονταν ολοένα και πιο διευρυμένες συνενώσεις, οι οποίες διαλύονταν, όταν η απειλή δεν υπήρχε πλέον.

Η εξισορροπημένη αντίθεση, ως λύση στο πρόβλημα της ενοποίησης των φυλών, ήταν ιδιέταιρα χρήσιμη για μια φυλή που εισέβαλλε σε μια ήδη κατεχόμενη περιοχή. Αυτό συνέβη και με τους Νούερ, που σε διάφορες ιστορικές περιόδους επεκτάθηκαν στα εδάφη της γειτονικής φυλής των Ντίνκα (Dinka). Το εξαιρετικά ευέλικτο αυτό σύστημα, που ταυτόχρονα μπορούσε να διαμορφώνει μια ισχυρή ενιαία δύναμη κρούσης, κινήθηκε προς την κατεύθυνση της εξωτερικής επέκτασης, διοχετεύοντας τις εσωτερικές πιέσεις στις εχθροπραξίες εναντίων άλλων λαών.

Πηγή: Πολιτική Ανθρωπολογία του Ted C. Lewellen

Ενημερωτικά, οι Νούερ πρόσφατα (Νομίζω 18 Ιανουαρίου) είχε μια διαμάχη με αντίπαλη φυλή.

1) "Εκρυθμη κατάσταση επικρατεί τις τελευταίες μέρες στην κομητεία Πίμπορ της μεγαλύτερης πολιτείας του Νοτίου Σουδάν, Τζόγκλεϊ, όπου εκατοντάδες σπίτια έχουν παραδοθεί στις φλόγες έπειτα από την έφοδο περίπου 6.000 ένοπλων μελών της κοινότητας των Λου Νούερ.Οι άμαχοι νεκροί και τραυματίες από τις επιδρομές των Λου Νούερ το τελευταίο τριήμερο υπολογίζονται σε αρκετές δεκάδες, ενώ χιλιάδες εγκαταλείπουν τις εστίες τους για να διασωθούν.
Οι χιλιάδες ένοπλοι των Λου Νούερ έχουν καταλάβει τις περισσότερες περιοχές της κομητείας Πίμπορ, ενώ λίγες εκατοντάδες κυανόκρανοι του ΟΗΕ, που υπήρχαν στην περιοχή, ελέγχουν μόνον το κέντρο της περιοχής. Οι Λου Νούερ δικαιολογούν τις φονικές επιδρομές στο Πίμπορ, λέγοντας ότι γίνονται για την απελευθέρωση περίπου 180 παιδιών της φυλής που φέρεται πως απήχθησαν από ενόπλους της κοινότητας των Μούρλε τον περασμένο Αύγουστο. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι δε θα φύγουν από το Πίμπορ (γη της κοινότητας των Μούρλε), εάν δεν καταφέρουν το στόχο τους...
Ο Νοτιοσουδανός Πρόεδρος Σάλβα Κιίρ, πάντως, κάλεσε τους ενόπλους των Λου Νούερ να επιστρέψουν στις πατρογονικές εστίες τους, προειδοποίησε για την επιβολή κατάστασης εκτάκτου ανάγκης σε όλη την πολιτεία Τζόνγκλεϊ, ενώ διέταξε την ανάπτυξη περίπου 2.000 στρατιωτών (πρώην μαχητών - ανταρτών του SPLA) και αστυνομικών, προκειμένου να σταματήσουν τις επιθέσεις κατά αμάχων.
Στην πρωτεύουσα του Νοτίου Σουδάν, Τζούμπα, έχει επιβληθεί από το βράδυ της Πρωτοχρονιάς απαγόρευση κυκλοφορίας."

2) Ένα παλαιότερο γεγονός: Εκπρόσωπος της Οργάνωσης για την Επιβίωση των Ανουάκ έδωσε μια ανατριχιαστική κατάθεση ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. στη Γενεύη στις 8 Απριλίου 2004 για τη γενοκτονία που διαπράττεται ενάντια στον λαό των Ανουάκ στην επαρχία Γκαμπέλα της Αιθιοπίας.
    Ο Ομπάνγκ Μέτο, κάτοικος Καναδά, κατέθεσε: «Σας μιλώ ως αντιπρόσωπος ενός ξεχασμένου λαού, των Ανουάκ (ή Ανυουάα) της Αιθιοπίας. Ο λαός μας αριθμεί μόνο 100.000 άτομα στην επαρχία Γκαμπέλα της νοτιοδυτικής Αιθιοπίας. Η επαρχία μας είναι μια γλώσσα γόνιμης γης, πλούσια σε πλουτοπαραγωγικούς πόρους όπως το πετρέλαιο, ο χρυσός και άλλα μέταλλα, η οποία εισχωρεί στο νότιο Σουδάν. Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, πάνω από 1137 Ανουάκ έχουν δολοφονηθεί από τις στρατιωτικές δυνάμεις της Αιθιοπίας και κάποιους άλλους των ορεινών περιοχών.»
    «Ο αριθμός δεν είναι φανταστικός ή υπερβολικός,» δήλωσε στην Επιτροπή. « Σε έναν μικρό λαό όπως ο δικός μας, γνωρίζουμε ένα προς ένα τα ονόματα όλων όσους χάσαμε. Πάνω από 8.500 Ανουάκ έχουν καταφύγει σε καταυλισμούς προσφύγων στην Ποχάλα του Νότιου Σουδάν για να ξεφύγουν από τις συνεχιζόμενες σφαγές και τους μαζικούς βιασμούς που διαπράττονται από τις Aιθιοπικές δυνάμεις και κάποιους άλλους που ενώθηκαν μαζί τους είτε εθελοντικά είτε δια της βίας. Πρόκειται για πραγματική τραγωδία.»
    Ο Ομπάνγκ Μέτο περιέγραψε τα γεγονότα της 13ης Δεκεμβρίου 2003, τα οποία οδήγησαν στην ομαδική δολοφονία 424 άοπλων πολιτών Ανουάκ. «Ένα λεωφορειάκι που μετέφερε οκτώ αξιωματούχους της Aιθιοπικής κυβέρνησης και του προσφυγικού καταυλισμού του Ο.Η.Ε. έπεσε σε ενέδρα κοντά στην Γκαμπέλα. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η επίθεση εκτελέστηκε από Ανουάκ, αλλά οι Aιθιοπικές στρατιωτικές δυνάμεις έφεραν τα ακρωτηριασμένα πτώματα στην Γκαμπέλα, επιδεικνύοντάς τα σε άλλους πολίτες των ορεινών περιοχών, υποκινώντας κάποιους από αυτούς να συμμετέχουν μαζί με τον στρατό στη μανιώδη σφαγή των 424 άοπλων πολιτών Ανουάκ κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών ημερών
    Ο κ. Μέτο κατέθεσε: «Έχουμε τα ονόματα και τις ηλικίες όλων των θυμάτων. 221 θάφτηκαν σε έναν ομαδικό τάφο παρόντος του διορισμένου από την κυβέρνηση της Αντίς Αμπέμπα κυβερνήτη της Γκαμπέλα.»
    «Η κυβέρνηση της Αιθιοπίας ισχυρίζεται πως «μόνο» 57 Ανουάκ σκοτώθηκαν και αποδίδει τις δολοφονίες στην «εθνοτική σύγκρουση» ανάμεσα σε Νούερ και Ανουάκ αλλά οι Νούερ δεν είχαν καμία σχέση με τους φόνους. Στην πραγματικότητα οι Νούερ  και η πλειονότητα των Αιθιόπων πολιτών από τις ορεινές περιοχές έσωσαν χιλιάδες ζωές κρύβοντας Ανουάκ κάτω από τα κρεβάτια τους. Δεν έχουμε να κάνουμε με «εθνοτική σύγκρουση» ανάμεσα σε Νούερ και Ανουάκ ή ανάμεσα σε κατοίκους των ορεινών περιοχών και Ανουάκ,» είπε ο Μέτο.
    Ο Ομπάνγκ Μέτο δήλωσε επίσης ότι η διεθνής οργάνωση Genocide Watch (Επαγρύπνηση ενάντια σε Γενοκτονίες) κήρυξε επαγρύπνηση ενάντια στη γενοκτονία των Ανουάκ στις 8 Απριλίου 2004, κι έστειλε μια ομάδα, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, στην Ποχάλα του Σουδάν για να ακούσει καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων στις σφαγές της Γκαμπέλα.
    «Τα στοιχεία που συνέλεξαν οργανώσεις όπως η Πολιτιστική Επιβίωση και η Genocide Watch δείχνουν ότι πρόκειται για γενοκτονία. Οι μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι ένστολοι Αιθίοπες στρατιώτες πυροβόλησαν και σκότωσαν Ανουάκ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 15.000 Αιθίοπες στρατιώτες στην Γκαμπέλα,» συνέχισε ο κ. Μέτο.
    Ο κ. Μέτο περιέγραψε πώς ουσιαστικά διεκόπη η λειτουργία της περιφερειακής κυβέρνησης της Γκαμπέλα: «Τον Ιούλιο του 2002 η περιφερειακή κυβέρνηση κατηγόρησε την κεντρική κυβέρνηση της Αντίς Αμπέμπα για κατάφωρη επέμβαση στις καθημερινές υποθέσεις της περιφέρειας της Γκαμπέλα, πράξη που έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις για παραχώρηση αυτονομίας και μεταβίβαση εξουσιών στις περιφέρειες. Τον Νοέμβριο του 2002 η κεντρική κυβέρνηση της Αντίς Αμπέμπα αντέδρασε με σπουδή και σφοδρότητα ανατρέποντας και διαλύοντας όλους τους δημοκρατικά εκλεγμένους περιφερειακούς θεσμούς στην επαρχία της Γκαμπέλα, συμπεριλαμβανομένου του περιφερειακού συμβουλίου. Ο πρώην κυβερνήτης της επαρχίας και άλλα μέλη του συμβουλίου συνελήφθησαν και μετήχθησαν σε ομοσπονδιακή φυλακή της Αντίς Αμπέμπα όπου και παραμένουν υπό κράτηση χωρίς να τους έχει απαγγελθεί επίσημη κατηγορία.»
    Καταλήγοντας ο Ομπάνγκ Μέτο δήλωσε: «Χθες, ακούσατε τον Γενικό Γραμματέα να κάνει έκκληση να μην επηρεαστείτε από νομικίστικα επιχειρήματα για το αν κάποια συγκεκριμένη στυγερή πράξη εμπίπτει στον ορισμό της γενοκτονίας ή όχι. Στην περιοχή της Γκαμπέλα στην Αιθιοπία διαπράττονται εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Έφθασε η ώρα για δράση. Η αδιαφορία είναι ανεπίτρεπτη. Η αργοπορία μπορεί να οδηγήσει σε σύρραξη και η σύρραξη σε ακόμη μεγαλύτερη συμφορά που μπορεί να αποσταθεροποιήσει ολόκληρη τη χώρα
    Ο κ. Μέτο ζήτησε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων για να αποσοβήσει περαιτέρω πράξεις γενοκτονίας:
-    Διορισμό Ειδικού Απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών για να ερευνήσει την υπόθεση της γενοκτονίας, της εθνοκάθαρσης και άλλων εγκλημάτων που διαπράττονται ενάντια στους Ανουάκ στην Αιθιοπία.-    Σύσταση στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο να ζητήσει από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να μεσολαβήσει στις διαμάχες στην Αιθιοπία, και ιδιαίτερα στην επαρχία της Γκαμπέλα.
-    Καταδίκη όλων των ακροτήτων που διαπράττονται στην Αιθιοπία και ανάληψη δράσης για τη διεξαγωγή αμερόληπτης έρευνας από ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών.
-    Άμεση αποστολή παρατηρητών και ανθρωπιστικής βοήθειας στην περιοχή για να αποφευχθεί ενδεχόμενη νέα συμφορά, σύμφωνα με τους φόβους που εκφράζονται από την περιφέρεια της Γκαμπέλα και τον προσφυγικό καταυλισμό της Ποχάλα. (Μετάφραση: Π. Αλεξανδρίδης)         


Τα συμπεράσματα δικά σας.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλώ κρατήστε το περιεχόμενο του σχόλιου σας σχετικό με το θέμα του άρθρου.